Θεωρητική Εγκληματολογία

Διδάσκοντες: Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Γιαννούλης, Επίκουρη Καθηγήτρια Αντωνία-Ιόλη Τζαννετάκη, Εντεταλμένος διδάσκων Κωνσταντίνος Πανάγος

Το μάθημα πραγματεύεται τη διαχρονική εξέλιξη της εγκληματολογικής σκέψης μέσα από την ανάλυση των κυρίαρχων Σχολών και παραδειγμάτων που έχουν διαμορφωθεί διεθνώς. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζονται οι κατ’ ιδίαν εγκληματολογικές θεωρίες. Επιπρόσθετα, αναλύονται επιστημολογικά ζητήματα αναφορικά με τη φύση και τη διάκριση των εγκληματολογικών κλάδων, όπως και η σύνδεση της θεωρητικής εγκληματολογίας με την εμπειρική έρευνα και την αντεγκληματική πολιτική.

Θεωρία της Ποινής

Διδάσκοντες: Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Γιαννούλης, Επίκουρη Καθηγήτρια Αντωνία-Ιόλη Τζαννετάκη, Εντεταλμένος διδάσκων Κωνσταντίνος Πανάγος

Το μάθημα επικεντρώνεται στη διεπιστημονική (φιλοσοφική, νομική και εγκληματολογική) ανάλυση της ποινής. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται η δικαιολογητική βάση των ποινικών κυρώσεων και τα πρότυπα ποινικής καταστολής με έμφαση στις κατευθύνσεις που παρέχουν αυτά στα πεδία της νομοθετικής απειλής και της δικαστικής επιμέτρησης της ποινής σε αφηρημένο επίπεδο (ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες της κάθε έννομης τάξης). Ειδικότερα, κατά τις πρώτες εβδομάδες διδασκαλίας αναλύονται οι ανταποδοτικές και οι συνεπειοκρατικές θεωρίες για την ποινή, όπως επίσης τα έργα των εκπροσώπων της Κλασικής Σχολής και της Ιταλικής Θετικής Σχολής της Εγκληματολογίας. Στο ίδιο πλαίσιο εξετάζονται η διαχρονική εξέλιξη του αναμορφωτικού ιδεώδους, όπως επίσης οι κατευθύνσεις του δικαιικού προτύπου και της αποκαταστατικής δικαιοσύνης για τη διαμόρφωση της ποινικής πολιτικής. Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος εξετάζονται η διαχρονική εξέλιξη του ελληνικού συστήματος των ποινικών κυρώσεων και οι επιμέρους θεσμοί που το απαρτίζουν σε συγκριτική θεώρηση με αλλοδαπές έννομες τάξεις. Στο πλαίσιο αυτό, αναλύονται (υπό το πρίσμα της ποινολογικής θεωρίας) οι προβλεπόμενες στερητικές της ελευθερίας και οι κοινοτικές ποινές στο ελληνικό δίκαιο, τα κριτήρια για την επιμέτρησή τους και ο θεσμός της υφ’ όρον απόλυσης. Τα θέματα που αφορούν την κοινωνιολογία της ποινής, τις διατάξεις σχετικά με την έκτιση της ποινής (σωφρονιστικό δίκαιο) και την ιδιαίτερη αντιμετώπιση των ανήλικων δραστών (ποινικό δίκαιο ανηλίκων) εξετάζονται κατά το εαρινό εξάμηνο (στο πλαίσιο του μαθήματος «Αντεγκληματική Πολιτική»).

Θέματα Δικαϊκής Ηθικής

Διδάσκοντες: Ομότιμος Καθηγητής Παύλος Σούρλας, Ομότιμος Καθηγητής Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Καθηγητής Φίλιππος Βασιλόγιαννης, Καθηγητής Βασίλης Βουτσάκης

Εξετάζονται σε βάθος οι σχέσεις του δικαίου με την ηθική, καθώς και τα ηθικοί πολιτικά θεμέλια της έννομης τάξης, από την οπτική γωνία των βασικών ρευμάτων στην ηθική φιλοσοφία, με επίκεντρο τη σύγχρονη συζήτηση και τις κύριες προβληματικές της.

Διάγραμμα παραδόσεων:

- Εισαγωγή: ηθική και δίκαιο

- I. Αρεταϊκές θεωρίες, ωφελιμισμός και συνεπειοκρατία, δεοντοκρατία

- ΙΙ. Ηθικός ρεαλισμός, ηθικός συσχετισμός

ΙΙΙ. Ορθό και αγαθό, διαδικαστικές θεωρίες

ΙV. Έννοια και αντιλήψεις του δικαιώματος

Κοινωνική Θεωρία και Δίκαιο

Διδάσκουσα: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ελένη Ρεθυμιωτάκη

Εξετάζονται οι κλασσικές προσεγγίσεις της κοινωνικής θεωρίας για το νεωτερικό δίκαιο και συμπληρωματικά ή/και αντιπαραθετικά τα κυρίαρχα θεωρητικά παραδείγματα (θετικιστικό, ερμηνευτικό, λειτουργιστικό και κριτικό) για το δίκαιο σε σχέση με τα μείζονα θεωρητικά ερωτήματα που αφορούν τον ρόλο και την λειτουργία του δικαίου στη ρύθμιση των κοινωνιών του 21ου αιώνα.

Ανθρωπολογία του Δικαίου

Διδάσκων: Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Χέλμης (αφυπηρετήσας)

Συγκρότηση του επιστημονικού κλάδου : ανθρωπολογία και αποικιοκρατία· ανθρωπολογία τού δικαίου (φυσικό δίκαιο, νομικός εξελικτισμός, παραδοσιακά και νεοτερικά δίκαια, νομικός πλουραλισμός)· μεθοδολογία. Διακρίσεις μεταξύ εθνολογίας, εθνογραφίας, λαογραφίας, ανθρωπολογίας. Ιστορία τής ανθρωπολογικής σκέψης: θεωρητικά ρεύματα και σχολές. Οικογένεια και συγγενικές σχέσεις· συστήματα και ορολογία συγγένειας. Πολιτική οργάνωση και συστήματα εξουσίας. Διαχείριση και επίλυση διαφορών· θρησκεία και τελετουργίες. Δώρο και ανταλλαγή. Γη και συστήματα γαιοκτησίας· εκμετάλλευση γαιών.